Column: Koningskind zonder status
In dit artikel:
Rick Evers (column, Weekend nr. 43) bespreekt hoe koninklijke titels tegenwoordig vooral juridische constructies en politieke keuzes zijn, en vergelijkt beleidskeuzen in Nederland, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen en Spanje.
In Nederland bracht de Wet lidmaatschap Koninklijk Huis (2001) een duidelijk onderscheid tussen het instituut en de uitgebreide familie; Beatrix creëerde voor zijtakken grafelijke titels om het aantal prinsen en prinsessen te beperken nog vóór nieuwe geboortes. Dat systeem maakt het mogelijk om via formele besluiten lidmaatschap — en daarmee bepaalde titels — te geven of te ontnemen; wie afstand wil doen van zijn titel kan bijvoorbeeld ook emigreren en de Nederlandse nationaliteit opgeven.
Denemarken koos voor een ingreep in 2022 toen koningin Margrethe vier kleinkinderen hun prinselijke aanduiding ontnam, wat binnen de familie en bij het publiek tot onbegrip en wrijving leidde. In Noorwegen is er al langer discussie rond prinses Märtha Louise, die commercieel en spiritueel werk combineert met haar koninklijke afkomst; afgesproken is dat ze haar titel niet zakelijk gebruikt, maar zij benadrukt dat haar geboorterecht onuitwisbaar is: “Je kunt niet van me afnemen dat ik de dochter van de koning ben.”
Het Verenigd Koninkrijk toont de beperkingen van het Britse systeem: een Letters Patent van koning George V (1917) bepaalde dat alle kinderen en kleinkinderen van de regerende monarch prins of prinses en Koninklijke Hoogheid zijn. Daardoor blijft Andrew formeel Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Andrew, hertog van York, ook al verloor hij in 2022 militairen rangen en beschermheerschappen en heeft hij laten weten zijn titels niet meer publiekelijk te gebruiken. Juridisch bestaan er in het VK geen eenvoudige routes om titels permanent te laten vervallen; een echte oplossing zou volgens Evers nieuwe Letters Patent door koning Charles in overleg met de regering vereisen.
Als contrast noemt hij Spanje, waar al eeuwen een tussenweg bestaat: alleen de troonopvolger (Leonor) heeft volledige prinsesstatus, haar zus Sofía draagt de titel infanta — een onderscheid dat koninklijke rollen en verwachtingen afbakent zonder alle kinderen gelijk te plaatsen. Evers benadrukt dat titels niet alleen etiquette zijn, maar raken aan publieke representatie, financiën en familiale identiteit.