Oeps: deze 'liefdevolle' gewoonte kan je kind onbewust narcistisch maken (volgens psychologen)

In dit artikel:

Ouders herkennen het: je ziet je kind als het slimste en mooiste wezen en vult het dagelijks met lof. Psychologen waarschuwen echter dat overmatige verering van kinderen — wat onderzoekers zoals de Nederlandse Eddie Brummelman 'overwaardering' noemen — kan bijdragen aan de ontwikkeling van narcistische trekken. Kinderen worden zelden als narcist geboren; vaak sluipt het erin via opvoedpatronen waarin een kind constant op een voetstuk wordt gezet en privileges krijgt alsof het superieur is.

Dat werkt tweeledig tegen: enerzijds ontstaat een fragiel zelfbeeld dat afhankelijk is van bewondering; kritiek of falen leidt dan tot sterke verontwaardiging, agressie of conflicten. Anderzijds vertonen kinderen met narcistische neigingen vaak weinig empathie en gebruiken ze charme instrumenteel om hun zin te krijgen. Paradoxaal genoeg kan juist het tegenovergestelde opvoedgedrag — kilheid en gebrek aan emotionele warmte — hetzelfde effect hebben: kinderen ontwikkelen dan een compensatiemechanisme om zichzelf te laten gelden.

Wanneer wordt het bezorgelijk? Het valt vooral op in situaties die niet meewerken: verliezen bij een spelletje of een kritische opmerking kan niet als leerervaring worden opgevat maar als bedreiging van het eigenwaardegevoel. Experts benadrukken dat het probleem niet ligt bij normale trots, maar bij het telkens benadrukken van superioriteit in plaats van inzet en groei.

Praktische aanbeveling: combineer onvoorwaardelijke liefde met realistische terugkoppeling. Prijs moeite en doorzettingsvermogen ("wat heb je hard gewerkt") in plaats van aangeboren talent. Train empathie actief door kinderen te vragen naar de gevoelens van anderen. Zo leert een kind dat het goed genoeg is zonder de druk van constant bewonderd te moeten worden.