Tellen de uren voor middernacht écht dubbel? Dit zeggen slaapexperts over jouw bedtijd

In dit artikel:

Oma had het niet helemaal fout, maar haar wijsheid moet genuanceerd worden: slaapuren vóór middernacht zijn niet per definitie dubbel waard, maar het moment waarop je slaapt beïnvloedt wel de kwaliteit. Slaapexperts leggen uit dat de nacht uit herhalende cycli van circa 90 minuten bestaat. In de eerste helft van de nacht domineert diepe (trage) slaap, cruciaal voor lichamelijk herstel, hormoonproductie en celreparatie. In de tweede helft neemt vooral REM-slaap toe, belangrijk voor dromen en het verwerken van emoties en herinneringen.

Het probleem van laat naar bed gaan is dat je circadiaanse ritme (biologische klok) al richting ochtend schuift. Wie structureel pas rond twee of drie uur ‘s nachts gaat slapen, kan daardoor minder diepe slaap krijgen of deze fase zelfs (deels) missen, ook als hij/zij later uitslaapt. Acht uren slaap van 03:00–11:00 voelt dus minder verkwikkend dan dezelfde duur verdeeld over een tijdslot dat beter aansluit op je interne klok.

Voor de meeste volwassenen ligt de aanbevolen duur rond 7,5 uur — ongeveer vijf slaapcycli van anderhalf uur. Belangrijker dan exacte uren is consistentie: dagelijks op ongeveer hetzelfde tijdstip naar bed en opstaan helpt je sneller in herstellende diepe slaap te komen. Het fenomeen van ‘social jetlag’ — heel vroeg opdoen doordeweeks en uitslapen in het weekend — ondermijnt die regelmaat en maakt je moe.

Praktische tips om de kwaliteit van slaap te verbeteren: houd een vast slaapritme, vermijd blauw licht en schermen voor het slapen, geen cafeïne na de lunch, zorg voor een koele, donkere slaapkamer en werk aan stressreductie in de avond. Conclusie: je hoeft niet per se vóór middernacht thuis te zijn, maar structureel nachtbraken verstoort je slaaparchitectuur en ondermijnt herstel — synchroniseer slapen met je biologische klok.